Zeewier is een goed voorbeeld van hoe Voedsel voor de Toekomst een zoektocht is naar relevante producten om de wereldbevolking te voeden in de toekomst, rekening houdende met de uitdagingen in ons huidige voedselsysteem. De mogelijke toepassingen van zeewier zijn talrijk, niet enkel binnen de voedingsindustrie. Zeewier kan onder meer ook dienen als meststof, brandstof, grondstof voor kunststoffen, cosmetica, textiel en als bindmiddel. Niet onterecht wordt verwacht dat de vraag naar zeewier in de komende decennia zal stijgen.
In ons dieet kan zeewier een toegevoegde waarde zijn omwille van zijn hoge voedingswaarde en gezondheidsvoordelen: hoog in eiwitten, vitaminen, mineralen, sporenelementen, ballaststoffen en rijk aan ijzer (soms tot 25 keer hogere waarden dan in vlees). Zeewier is ook een gezond substituut voor zout en gelatine (bindmiddel).
Op dit moment is de toeleveringsketen van zeewier echter nog weinig transparant en zijn er heel wat onbeantwoorde vragen. Wat zijn de voordelen van globaal versus lokaal geteeld zeewier? Wat zijn de milieueffecten en de voedingswaarde? Welke toepassingen er in voeding en eiwitextractie,….
Potentieel in Indonesië
Net omwille van dit gebrek aan kennis kiest het project ervoor om verder onderzoek te doen en dit aan de hand van de opzet van twee pilootketens in Indonesië (zowel in Bali als Flores). Zeker gezien de twijfel of er tegen 2050 nog voldoende land zal zijn voor de productie van voedsel gezien de huidige beschikbaarheid van land. Daarom is er recent een groeiende interesse in de potentiële voordelen en toepassing van zeewier voor menselijke consumptie.
De keuze viel op Indonesië. Het land behoort vandaag al tot de grootste producenten van zeewier wereldwijd en beschikt nog over een enorm groeipotentieel. Daarenboven is Indonesië de grootste exporteur wereldwijd van het bindmiddel agar (plantaardig alternatief voor gelatine) en carrageenan (bindmiddel en stabilisator, gekend als E407). De meeste zeewierproductie gebeurt door kleinschalige boeren voor de lokale markt. Heel vaak behoren deze producenten tot het armste deel van de bevolking. Zeewierproductie biedt kansen tot job- en inkomenscreatie voor vissersgemeenschappen.
De meeste producenten verkopen hun productie aan lage prijzen aan tussenpersonen, die een groot stuk van de winst in eigen zak steken wanneer ze doorverkopen aan exporteurs of aan lokale verwerkers. Weinig of niets van de toegevoegde waarde komt bij de producent terecht.
Innovatie in productie en verwerking
De partners van Voedsel voor de Toekomst hebben als doel om bij te dragen aan verdere innovatie in de productie en verwerking van zeewier. Er is nood aan productiviteitwinst van zeewierboeren, een betere kwaliteit, wat zal leiden tot grotere beschikbaarheid van hoogwaardig zeewier, voor zowel lokale als internationale markt. Dit zal zowel de producent als consument ten goede komen. Er zal een sterke focus liggen op de inclusie van vrouwen in het productie- en verwerkingsproces van zeewier. Dit engagement ligt in lijn met de prioriteiten van het Indonesisch Ministerie van Marine Affairs and Fisheries (MMAF) die zeewier beschouwen als een van de gewassen waar de komende jaren in geïnvesteerd moet worden omwille van de duurzaamheid en het economisch potentieel.
Bronnen:
Bourgougnon, N. (2014). Advances in botanical research: sea plants. Academic Press.
Switzerland Global Enterprise. (2015). Carrageenan and agair: Indonesia, beyond the land of corronii and aracilaria. Switzerland Global Enterprise.
Zeewierwijzer. (sd). Opgehaald van Zeewierwijzer: http://www.zeewierwijzer.nl/